Gisteren heb ik op de vrijmarkt een Duits hangklokje merk Kieninger uit de jaren ’60 – ‘70 gekocht. Het uurwerkje met bimbamslag zit in een stalen kastje geschroefd waar een oranje (juck) houten wijzerplaat zit geschroefd (vandaar dat ik eerder jaren ’70 denk dan ouder). Aan de het metalen frame is een ijzeren ‘staart’ gelast met daarop ter hoogte van de slingerlens een oranje houten schijfje. Het recht hangen van de klok leek dus een eitje door de slinger als schietlood gebruiken. Als hij stil hangt in het midden van de schijf zou de klok precies recht moeten hangen …. Maar hij tikte dan niet, dat doet hij alleen als ik hem een graad of 8 uit het lood hang. Het uurwerk zit vanaf de fabriek recht in de kast (sterker, door het metalen frame kan het niet eens scheef gemonteerd worden). Aan de slingerophanging lijkt niets verbogen. Hoe kan dit? Ik kan me niet voorstellen dat zo’n klok destijds de winkel heeft kunnen verlaten en jaren bij mensen heeft gewerkt terwijl hij daarvoor (door de staart zeer zichtbaar) scheef aan de muur moest hangen. Is dit een meer voorkomend verschijnsel en wat zou ik er aan kunnen doen?
Iets soortgelijks heb ik met een pendule met houten kast uit de jaren ’20. Die hebben wij sinds begin jaren ’70 in huis en heeft het altijd goed gedaan (hoewel hij perioden van vele jaren vaak en lang heeft stilgestaan). Afgelopen najaar bleef hij opeens niet meer lopen, tot ik merkte dat als ik een houten plankje van zeker 10 mm aan een kant onder de kast legde hij wil bleef tikken. Nu doet hij het weer als voorheen, maar het ziet er natuurlijk niet uit. Ik moet wel bekennen dat ik nog niet in de klok heb gekeken naar een mogelijke oorzaak. Misschien dat vrouwlief hem bij het schoonmaken wat ruw heeft behandeld? In ieder geval heeft ze hem niet laten vallen, dat zou ze gezegd hebben en ik zou het aan de kast hebben moeten zien. Kan dit veroorzaakt worden door slijtage of extreme indroging van de olie?